Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Alles over binnenscheepvaart
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Eventjes een beetje te veel te doen.

Als troost maar een mooi plaatje van Reinier Nooms met een mooi voorbeeld van een breefok en een sprietzeil.

nooms schepen op kalm water.jpg
nooms schepen op kalm water.jpg (128.96 KiB) 1316 keer bekeken
Fragment van 3 zeilschepen op kalm water.
https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-12.974
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Niemand die het waagt de scheepstypen te noemen?
Nu, ik ook niet :mrgreen:

Veer van de Utrechtse schietschuiten, Reinier Nooms, 1657 - 1670 RP-P-OB-20.503 Kopie.jpg
Veer van de Utrechtse schietschuiten, Reinier Nooms, 1657 - 1670 RP-P-OB-20.503 Kopie.jpg (201.3 KiB) 1262 keer bekeken
Nu passeerde laatst een fragment uit deze prent. U weet wel, van de bierpaal.
Het onderschrift luidt: Het Veer van de Utrechtse Schietschuiten.
Een schietschuit was echter een jaagschuit die met een span van twee paarden voortgetrokken werd.
Sterker nog er bestond een verbod op het voeren van zeil.
Sullen oock de schietschuyten, die op ordinaris beurten dagelyks zullen aanleggen, geen zeylen mogen gebruyken, maar de geheele weg over … met de paarden gejaagt worden, Utr. Placaatb. 3, 883 a [c. 1610].
Reinier Nooms mag een uitstekend kunstenaar geweest zijn, hier laat hij toch een steekje vallen.
Het schietschuitenveer was namelijk aan het Rokin tegenover het Rotterdams en het Haagse veer, dan kon men in draf de stad uit.....
Utrechtse veer Jan de Beijer 010001000433 Kopie.jpg
Utrechtse veer Jan de Beijer 010001000433 Kopie.jpg (195.4 KiB) 1262 keer bekeken
Hier rechts op de voorgrond.
Zie https://beeldbank.amsterdam.nl/afbeelding/010001000433


Beschrijving Rokin 84-20
Gezien in de richting van de Beurs van Hendrick de Keyser. Rechts op de voorgrond de Utrechtse Steiger. Aan de overkant het Haagse en Rotterdamse Veer. Links, tussen Rokin 84 en 82, de ingang van de Enge Kapelsteeg. Daarachter de Nieuwezijds Kapel. Op de achtergrond, rechts van het midden, de koepel van het stadhuis, nu het Koninklijk Paleis op de Dam. Tekening. Techniek: pen in bruin, penseel in kleur.
Documenttype tekening
Vervaardiger Beijer, Jan de (1703-1780)
Collectie Collectie Atlas Splitgerber
Datering 1754
Geografische naam Rokin
Inventarissen https://archief.amsterdam/archief/10001
Afbeeldingsbestand 010001000433

Zo ziet men maar weer: altijd op je hoede zijn :mrgreen:
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Afbeelding

Over deze prent zegt het gemeente archief Amsterdam:
Het veer van de Uytersche Schiet-Schuyten
Singel 249-251 met brouwerij de Zwaan en het Utrechtseveer. Gezien in zuidelijke richting naar de brug voor de Raamsteeg en Oude Spiegelstraat.
Prent 5 uit de serie "Verscheide gesichten binnen Amsterdam". Techniek: ets, tweede staat.

Nu staat er wel veer van de Uytrechtsche Schietschuiten, maar niet dat het ook schietschuiten zijn.
Tenslotte voer het Kaarselade veer op het laatst met motordekschuiten en waren kaarselades ver te zoeken ;-)
Maar Nooms heeft nog een prent.
vlot en schietschuit.jpg
vlot en schietschuit.jpg (182.09 KiB) 1217 keer bekeken
En hier zegt hij toch duidelijk dat het om een schietschuit gaat. Een scheepje met een fokkemast en razeil
In de prent van het Singel is rechts wel een scheepje met een fokkemast te vinden, maar verder in de prent niet.
Het scheepje in de vorige prent lijkt te vertrekken richting IJ, waar hij dan in de onderste prent aangeland (eigenlijk aangewaterd) lijkt te zijn.
Het strookt dus weinig met de jaagschuit. Die jaagschuit vertrok trouwens rond een uur of drie-vier 's middags nog. Dat hield dan meestal in dat men voor het boomklokluiden op de volgende bestemming was. Binnendoor is het naar Utrecht ca. 40 km met een drafje van 10 km/u ben ik geneigd te denken dat dat haalbaar moet zijn.

De Schietschuit van Nooms lijkt me dus wel een scheepje van het Schietschuitenveer, maar zelf geen schietschuit; of heb ik het mis?

Het schiet trouwens niet erg op in de onderste prent :mrgreen:
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Als U wilt weten wanneer de schuiten uit Amsterdam in 1759 vertrokken dan kunt U zich HIERMEE vermaken
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Kees Keijzer
Berichten: 9008
Lid geworden op: 16 mar 2005 09:49
Locatie: Papendrecht

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door Kees Keijzer »

Vanmiddag was ik even op de René Siegfried en daar kreeg ik van Wim Hoogeveen een oud fotootje van een houten schip, hij vroeg me om het plaatje wat te verbeteren, we dachten dat het een Dorstense aak was, jammer dat we de kont niet kunnen zien vanwege een paal.
Afbeelding
En dan komt er ook nog een naam uitrollen; PETRONELLA thuishaven Rotterdam, dan maar even in de liggers gezocht en ik denk dat dit hem is;
https://www.lvbhb.org/LSD/top/common/Q_D ... code=R674N
Groet, Kees.
Als het niet gaat zo als het moet, moet het maar zo als het gaat.
Afbeelding
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Verbazend! Goed gevonden, Kees.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Afbeelding
Dit plaatje deed mij denken aan een andere prent.
Dat is er alweer eentje van Reinier Nooms.

Naerdense veer.jpg
Naerdense veer.jpg (232.1 KiB) 1148 keer bekeken
Het Naerdense veer. Aan de Amstel op de hoek met de Leprozengracht Amsterdam.
(Heeft het feit dat het onderschrift met potlood is, iets te betekenen Kees?)

We zien hier een in het water geplaatste, van een gording voorziene, palenrij, waarbinnen de schepen ligplaats hebben. Deze opstelling is er waarschijnlijk om te zorgen dat het te laden schip aan de kade kan liggen zonder dat de andere schepen van het veer werkelijk langszij vast hoeven te maken. Het vertrek van het geladen schip wordt daardoor een stuk eenvoudiger.
Een vergelijkbaar situatie ontstaat ook wanneer twee steigers op enige afstand van elkaar haaks op de oever geplaatst zijn. Dan kunnen de langszij liggende schepen namelijk even naar de naast gelegen steiger verhaald worden.
Een bijkomend voordeel van de stal evenwijdig aan de kade is ook dat de schepen, geladen of ongeladen, 's nachts ook vrij van de wal kunnen gaan liggen, opdat er niet al te gemakkelijk ongewenst volk aan boord kan stappen.
Een nadeel is natuurlijk wel dat de breedte van de schepen redelijk aan deze stal aangepast moeten zijn.

Het begrip veerstal heeft zo naast de begrippen veerkade en veerstoep een wat vastere omlijning gekregen.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

leidse veer singel.jpg
leidse veer singel.jpg (227.6 KiB) 1114 keer bekeken
Nog een prent van Reinier Nooms met achter de schepen, die met de kop op de wal liggen de veerstal van het Leidse veer.
Het Leidse veer was gevestigd tussen de Heilige weg en de Munt. We kijken richting Munt.
Het gaat hier om het trekschuitenveer. Het zeilende veer op Leiden vertrok vanaf de Sloterkade net buiten de beroemde Overtoom.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

De prentjes van Nooms tonen diverse schepen maar helaas staat er niet altijd een scheepstype bij vermeldt.
Petrejus geeft wel een opsomming van schpen in die tijd, maar vermeldt weer niet 'types' als Ever, kaag, hengst, boeier, kopjacht, smalschip, wijdschip, eiker, snebbeschuit en lighter enz.

petrejus scheepstypen.jpg
petrejus scheepstypen.jpg (62.01 KiB) 1074 keer bekeken

Welke zeilschepen zien we nu eigenlijk in de afbeelding van het Leidse veer?

Afbeelding
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Minder bekende (oude houten) scheepstypes

Bericht door pieter53 »

Gezicht op de Angstel bij Baambrugge_utrechts archief X58454-29250.jpg
Gezicht op de Angstel bij Baambrugge_utrechts archief X58454-29250.jpg (201.65 KiB) 1034 keer bekeken
Bij het zoeken naar afbeeldingen van schietschuiten stuitte ik op dit allerfraaiste prentje.
Een mooi tafereel alleen jammer dat de tekenaar een foutje maakt en de volgende rolpaal in de binnenbocht geplaatst heeft.
Dit plaatje uit het Utrechts archief wordt gedateerd op ca. 1815.
Het afgebeelde scheepstype heeft alle kenmerken van een pakschuit. De schuit wordt gejaagd met één paard,
dus het schietschuitenveer zou het niet kunnen zijn.

Origineel bij Utrechts Archief.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Plaats reactie