De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Alles over binnenscheepvaart
Kapitein Spok
Berichten: 2442
Lid geworden op: 11 apr 2012 22:31

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door Kapitein Spok »

d’ oude schipper schreef in “Rijvaartnostalgie”
Ook kwam het bij ons gisteravond ter sprake dat je niet zo veel op de TV ziet van Borgharen Grevenbicht enz als enige jaren geleden. Is er daar ook verandert in de afwatering want mij dunk is er de laatste tijd best weer wat nattigheid gevallen.


Daar wil ik graag antwoord op geven maar om dit forum toch een beetje overzichtelijk te houden doe ik dat in deze draad.
Inderdaad is er na 1993 en 1995 heel veel veranderd en vooral verbetert aan de afvoer capaciteit van de Maas. Niet alleen in Nederland maar ook in Frankrijk en België.

Met wat geduld opent zich achter deze link https://edepot.wur.nl/369279
het rapport “de Maas slaat toe” het verslag van het hoge water van 1993

Iedereen zal begrijpen dat dit rapport niet (meer) onder mijn hoofdkussen ligt maar naar aanleiding van deze vraag heb ik het toch nog weer eens doorgelezen. In 1993 stond ik met een aantal collega’s bij RWS, aan de lat om te helpen deze golf water goed door ons beheersgebied te krijgen. Al lezende komen bij mij de beelden en de gesprekken weer naar boven en stel ik vast dat er niet alleen fysiek aan de rivier en de oevers veel veranderd is. Wellicht is de belangrijkste verandering dat er nu heel anders over het water en de daaraan verbonden risico’s wordt gedacht.

Het is wat cru gezegd, maar je kunt rustig stellen dat men er in 1993 van uit ging dat de Maas in Maastricht begon. Als het peil daar niet steeg, was er niets aan de hand.
Gelukkig dachten de sleutelfiguren en mijn superieuren in Nijmegen daar anders over en was men bereid naar mijn zorgen te luisteren en vooral ook te handelen. Maar bij de Directie in Maastricht was ik een roepende in de woestijn, en mijn chef werd zelfs gewaarschuwd dat “Janssen” graag paniek zaait.

En waarom was ik zo bezorgd.
Ik beschikte al jaren over het telefoon nummer van de automatische peilsprekers in Chooz, waar de Maas Frankrijk verlaat en Angleur op de Ourthe. Wanneer je die belde hoorde je de actuele waterstand. Ik had ooit een verhaal over een hoogwater op de Maas horen vertellen waarbij, om de ernst aan te duiden, werd gemeld dat het in Chooz meer dan vier en een halve meter stond! Normaal was dat 1 meter.
Toen ik in de vroege MORGEN van maandag 20 december Chooz belde hoorde ik:
Cinq metres, un decimetres huit centimetres, (518) en dat geluid zit nog in mijn oor. Het is namelijk het laatste dat ik ooit van deze peilspreker heb gehoord. Een halfuur later kreeg ik geen verbinding meer. ( Achteraf bleek dat kort na mijn belletje het hele peilhuisje is weggespoeld )

Voor mij stond toen vast dat we ons op het ergste moesten voorbereiden en dat heb ik mijn chefs direct laten weten en ook waarom.
Zoals ook uit het citaat van het officiële verslag blijkt kreeg men in Maastricht pas ’s middags in de gaten dat er wat aan de hand was.
De rest is bekend.
Na het hoogwater van 1993 werd de commissie Boertien ingesteld maar de algemene indruk was wel, we hoeven ons niet te haasten want dit soort hoogwater komt maar eens in de 125 jaar voor, dus…. Gelukkig kwam er in 1995 weer en in de Rijn een nog hoger water en dankzij die bijna ramp begreep men dat het toch echt menens was en geen tijd verloren moest gaan.

In de twintig jaren die ik daarna nog bij RWS Limburg heb mogen werken is er een hele grote omslag gekomen.
En naast de verruiming van de rivier en het verwijderen van obstakels is ook de verandering in het denken bij de mensen die er voor verantwoordelijk zijn, een hele belangrijke factor.

De afvoercapaciteit enorm toegenomen. Daardoor komt, bij eenzelfde afvoer, het water veel minder hoog dan voorheen.
Als we kijken naar Chooz dan zien we dat
In 1993 een afvoer van 800 m3/sec zorgde voor een waterstand van 518 of meer
Op 6 januari 2018 zorgde een afvoer van 793 m3/sec voor een waterstand van 341

Als we kijken naar Eijsden/ Borgharen dan zien we dat:
Tijdens de jaarwisseling ‘93-’94 een afvoer van 1586 m3/sec zorgde voor een waterstand van 4438.
Op 5 januari 2018 1993 zorgde een afvoer van 1404 m3/sec voor een waterstand van 4200.

En als we kijken naar de Maas bij Mook/Heumen
Na de bochtafsnijding bij Boxmeer (1982) kon je jarenlang van het volgende uitgaan:
Een afvoer van 1000m3/sec zorgt voor een waterstand van 850
Op 6 januari 2018 zorgde een afvoer van 1450 m3/sec voor een waterstand van 852

Deze cijfers laten duidelijk zien dat de afvoer capaciteit van de Maas enorm is verbeterd. Maar dat betekend dus wel dat ook de stroomsnelheid veel groter is dan voorheen. Met name op momenten dat bijvoorbeeld stuw Sambeek net gestreken is. Daar is dan aan het doorstroom profiel niets veranderd maar ten opzichte van de oude situatie waar de stuw bij 1000m3/sec gestreken werd, gebeurd dat nu pas als er bijna 500m3/sec meer door dezelfde openingen gaat.


Twee cruciale citaten uit het rapport De Maas slaat toe:

pag 15
Zondag 19 en maandag 20 december
Volgens opgaaf van het KNMI valt er op zondag 19 december in het 8elgische/Franse stroomgebied
van de Maas gemiddeld 18 mm neerslag en op de volgende dag 32 mm (figuur 35). De afvoer van de
Maas in Chooz stijgt tot 800 m'/s; de debieten van de Sambre en de Ourthe nemen in korte tijd zeer
snel toe. Voor de afvoer te Borgharen heeft dit tot gevolg dat deze op 20 december ruim door de
2000 m'/s-grens schiet. Overigens blijken bij evaluatie door het KNMI van bovengenoemde regenvalcijfers
deze in werkelijkheid iets groter te zijn geweest.
pag 16
De hoogwalerperlode In Nederland: 21 december tlm 7 januari
Vanaf maandagmiddag 20 december tot dinsdagmiddag 21 december stijgt de walerstand te Borgharen
slerk, mei ongeveer 1,60 meter tot NAP + 45.50 m. Door de gestaag aanhoudende regen
wordt de hoogste waterstand (NAP + 45.90 m) echter pas op 22 december om 08.00 uur bereikt.
Deze extreme waterstand (bij een debiet van 3120 m'/s), blijft enkele uren gehandhaafd, gevolgd
door een zeer trage daling van 1 cm per uur. Deze daling duurt tot 26 december; dan daalt het water
met 2 cm per uur. Tijdens de jaarwisseling stijgt de Maas in Borgharen weer tot NAP + 44.38 m
(een debiet van 1586 m'/s), om daarna verder te dalen en op 7 januari weer een top te krijgen van
NAP + 44.49 m (een debiet van 1640 m'/s). De extreme hoogwatergolf in Borgharen kenmerkt zich
door een hoge basisafvoer, een snelle was en een langzame val.

pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door pieter53 »

Er is veel bereikt, maar of we op onze lauweren kunnen gaan rusten, is een vraag.
Niemand weet wat de toekomst, lees: de klimaatverandering, ons brengen gaat.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Kapitein Spok
Berichten: 2442
Lid geworden op: 11 apr 2012 22:31

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door Kapitein Spok »

pieter53 schreef: 02 feb 2018 18:29 Er is veel bereikt, maar of we op onze lauweren kunnen gaan rusten, is een vraag.
Niemand weet wat de toekomst, lees: de klimaatverandering, ons brengen gaat.
Pieter je vraag is eenvoudig te beantwoorden: "Neen wij mogen en kunnen niet op onze lauweren rusten".

Bovendien hebben we wel degelijk een garantie voor de toekomst:
Wanneer wij het verleden vergeten en onze geschiedenis niet willen kennen, dan gaat het geheid weer een keer fout.

In dit verband zou ik werkelijk een behoorlijk schrift kunnen vullen met verhalen van bezwaren tegen maatregelen omdat ze geldverslindend en volkomen onzinnig zouden zijn" maar waarvan nut en noodzaak later maar al te pijnlijk duidelijk werd.

Zonder iets af te doen aan de angsten en de ellende die mensen, ook in mijn directe omgeving hebben moeten doorstaan, blijf ik het hoge water van 1995 een grote ZEGEN noemen. Zonder deze ultieme waarschuwing 14 maanden na de eerste, zouden veel van de absoluut noodzakelijke maatregelen nooit gerealiseerd zijn.
ichthus
Berichten: 1118
Lid geworden op: 04 dec 2011 11:24
Locatie: rotterdam

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door ichthus »

Hallo Theo , het rapport ; De Maas slaat toe ; is bij mij duidelijk en goed leesbaar te openen !
gr,Wim
veen1195
Berichten: 396
Lid geworden op: 16 aug 2013 19:35

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door veen1195 »

Hier ook!
Prachtig stuk tekst, bedankt,Theo.
Gr. Jan.
(Dat van jou bedoel ik)
Kapitein Spok
Berichten: 2442
Lid geworden op: 11 apr 2012 22:31

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door Kapitein Spok »

Wim en Jan bedankt, fijn te weten dat de link werkt
En te lezen dat mijn ge-orakel gewaardeerd wordt is ook fijn.
Westeind
Berichten: 4727
Lid geworden op: 23 jun 2007 16:03
Locatie: m/s westeind

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door Westeind »

Zeker zeker, ga zo door, zo blijf t forum een beetje in beweging 😀
vaar om te leven (niet andersom)
Kapitein Spok
Berichten: 2442
Lid geworden op: 11 apr 2012 22:31

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door Kapitein Spok »

Zeker zeker, ga zo door, zo blijf t forum een beetje in beweging 😀

Bram ik doe m'n best maar heb wel een vraagje:
Simon Carmiggelt zei ooit: "Humor ligt op straat, je hoeft het alleen maar op te rapen".
Maar nu vraag je dus een (oud) ambtenaar om te zorgen dat er beweging op het forum komt? Als dát geen humor is.....
pieter53
Berichten: 8754
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door pieter53 »

Over beweging gesproken: toen wij in de buurt van Echternach waren las ik dat de Ardennen
in 10 jaar tijd een x aantal cenitimeters omhoog komen terwijl Antwerpen zakt.
(exacte cijfers vergeten helaas; de ouderdom zullen we maar zeggen :oops: )
Dat wil dus zeggen dat het water harder naar beneden zal gaan,
wat zich weer laat vertalen naar boven eerder te droog
en beneden eerder te nat.
Zo blijven we bezig......
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
kabo
Berichten: 3430
Lid geworden op: 08 jul 2017 15:56

Re: De Maas en zijrivieren, vroeger en nu

Bericht door kabo »

scannen0007.jpg
scannen0007.jpg (233.47 KiB) 2549 keer bekeken
Hierbij een paar beelden van de boven Maas. o.a. Sclayn en Givet.
gr. Bas
Bijlagen
scannen0008.jpg
scannen0008.jpg (150.04 KiB) 2549 keer bekeken
Plaats reactie