Op verzoek van Harry de Groot (Wrijfhout) om het onderwerp wat ik was begonnen in de rubriek de Tjalk in binnen en buitenvaart hier ook even te plaatsen.
Zoals jullie misschien wel weten hebben wij weer Skûtsjesilen in Friesland, eerst 2 weken SKS en dan nog een week lang IFKS.
De SKS heeft er al bijna een week opzitten.
Nu loopt er zowel op de website van de Leeuwarder Courant als ook in de krant zelf een serie over beschilderingen en andere versieringen op de Skûtsjes.
Deze wou ik hier ook even plaatsen omdat het over dingen van schepen gaat waar je normaal niet zo gauw bij stilstaat.
Aangezien er copyright op de foto's zit zal ik die met een snelkoppeling naar het groot formaat van de foto plaatsen.
Ook zal ik de Friese stukjes tekst in de verhalen even voor jullie vertalen.
Skûtsjesilen uitgelegd: Andreaskruis
Over skûtsjes is veel vastgelegd. Maar waarvoor dienen de verschillende vormen? Wat is de betekenis van de ‘ogen' op de boeg? Klaas Meeter uit Nes (Akkrum) zocht het uit en geeft een eigen toelichting op symboliek, geloof en bijgeloof op het skûtsje.
https://www.lc.nl/images/cci_images/arti ... MHGU.2.jpg
Een Andreaskruis op de blinden van het Grouster skutsje.
Deel 1: het Andreaskruis.
Op de blinden van de roef van een skûtsje kom je ze tegen: het zogeheten Andreaskruis. Oftewel een zandloper of ruitmotief.
Wij hadden dat op onze skûtsjes omdat wij dat mooi vonden zegt Klaas Meeter. Maar wat zoiets nu uiteindelijk betekende dat wisten wij niet.
Hij vroeg destijds zijn vader waarom hij de maalkruizen op de blinden moest schilderen. De legendarische Lodewijk Meeter van het Huizumer skûtsje antwoordde zijn zoon: ,,Het houdt de duivel buiten de roef.'' Sint Andreas is de beschermheilige van zeilers. ,,Dus de zandloper past goed op in schip.''
Het Andreaskruis wordt ook geschilderd op bolders, achter op de giek en op de voor- en achterkant van het helmhout. ,,Het is een symbool dat ook voor voorspoed zorgen zou. Dat schepen die veel van deze kruizen hadden, daar zou het goed mee gaan.
De kleuren van het Andreaskruis zijn meestal rood en wit, maar er worden ook andere kleuren gebruikt. De kruizen worden ook geschilderd op de blinden van boerderijen, voorname buitenplaatsen en het motief komt voor in metselwerk van kerken. ,,Het is het teken van God, die alles ziet en iedereen in de gaten houdt.
Skûtsjesilen uitgelegd: Roerklik
Deel 2: de roerklik
https://www.lc.nl/images/cci_images/arti ... MIMV.3.jpg
De roerklik van de Sneker Pan.
Het mooiste en sierlijkste op een skûtsje is de zogeheten roerklik, aldus Klaas Meeter.
De roerklik (ook wel roerkop of roerhelm genaamd) is fraai versierd met beschilderd houtsnijwerk en is bevestigd op het helmhout. ,,Wij noemden die roerklik ook wel slak.''
Er zijn skûtsjes die de roerklik er tijdens wedstrijden afhalen. De Sneker Pan zeilt de wedstrijden wel met een bewerkte helm. Die is versierd met een groen geschilderde uitgesneden guirlande; ook wel een hoorn des overvloeds. ,,Dat is het symbool van vruchtbaarheid, aldus Meeter. De hoorn is in de Griekse mythologie van de geit Am-althea, de voedster van de god Zeus.
De Pijpster skûtsjes die in Drachten werden gebouwd, hebben vooral afbeeldingen van guirlandes op de roerklikken.
De overvloed wordt uitgebeeld door bloemen en twijgen of een sierlijk blad van de acanthus. Dat staat symbool voor het leven met zijn beproevingen die worden overwonnen.
Er zijn ook roerklikken die een roos als afbeelding hebben. Volgens Meeter gaat het om een wilde roos die bestaat uit vijf hartvormige en aan de rand ingebogen bloembladeren. De rozen kunnen verschillende kleuren hebben, met ieder een betekenis. ,,De rode roos staat voor de martelaren, de witte voor reinheid.''
Wordt vervolgd,
Bron: LC.nl
