Skûtsjes

Alles over binnenscheepvaart
Wrijfhout
Berichten: 8843
Lid geworden op: 30 dec 2004 17:24

Skûtsjes

Bericht door Wrijfhout »

Een Elfstedentocht, dat moeten ze iedere winter maar weer afwachten in Friesland, maar 'skûtsjesilen' dat gaat elk jaar door. De officiële versie heet S.K.S. (Sintrale Kommisje Skûtsjesilen) en de inmiddels even populaire 'open' variant middels de I.F.K.S. waarvan ik de juiste benaming niet weet het begint in elk geval met Iepen (Open) en dan de rest.

Een kleine impressie uit lang vervlogen jaren,

gr. Harry

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding
... hier moet even worden overlegd:'as 't net kin sa 't mot, dan mot it maar sa it kin...' (eigen interpretatie van het Fries :lol: )

Afbeelding
En dan gaat het mis met de Friese skûtsjeschippers, het wordt 'motor contra zeil' en de uitkomst staat vast... Een van de laatste Friese zeilende vrachtvaarders wordt opgelopen door een, destijds, modern motorschip. De gemotoriseerde steilsteven heeft de zeilen evengoed nog niet afgedaan.

Afbeelding
En dan ben je aan de reis en dan is er geen wind... 'Alleen maar armoei, anders niks...' zal mij ome Henk wel zeggen.

Afbeelding
De grotere skûtsjes kregen soms een motor, meestal een liggend Deutzje aan een zijschroef, zoals dit scheepje dat op de Herewal in Heerenveen vaart. Ik sprak vanavond nog met een Friese grindboer die vertelde dat hij in de zestiger jaren wel een stuk of vijftien van dit soort scheepjes voor zijn bedrijf had varen.
"Het forum is net een lopend buffet; je neemt wat je lekker vindt en wat je niet lust laat je liggen..."
Wrijfhout
Berichten: 8843
Lid geworden op: 30 dec 2004 17:24

Bericht door Wrijfhout »

Afbeelding
Zandvaren, hard werken tegen een karige beloning. Maar het kon slechter. Hier wordt al gelost met een zelflosser en dat was heel wat beter dan een schip leeg maken met de schep en kruiwagen. Al kreeg je van het achter de bak lopen ook wel spierballen en een kromme rug...

Afbeelding
Eerst het zand in het schip en vervolgens als de wiedeweerga naar de losplek om daar de lading opnieuw op de schop te nemen...

Afbeelding
Skûtsjes in Balk. Waarschijnlijk betreft het hier de plaatselijke turfschipper. Aan de wal staat de handkar waarmee de turf werd uitgevent.

Afbeelding
Ook naast dit skûtsje, dat omstreeks 1963 in Bolsward ligt afgemeerd, zien we twee bakfietsen aan de wal. Waarschijnlijk wordt het scheepje niet meer door een schipper maar door een rondtrekkende koopman bewoond. Die stroopten 's zomers de dorpen af en kochten oud-ijzer, lorren, dierenvellen en oud papier op. Dat werd opgeslagen in het schip en verkocht wanneer de prijzen gunstig waren. Achter het schip ligt een opdrukker en onder het helmhout een watervaatje...

Afbeelding
In de tijd van de 'silerij' was vaak het hele gezin aan boord en stak iedereen de handen uit de mouwen en werd er meestal fel gezeild want elke meter die de wind je verder blies scheelde in het trekken wanneer de natuurlijke voorstuwingsbron er de brui aan gaf en je in windstilte verzeilde. Dit scheepje is van het Tjûkemar gekomen en passeert hier de 'draai' van Echtenerbrug. De vrouw staat aan het helmhout en de schipper kijkt vanaf de opdrukker, nog even en hij kan weer 'volaan vooruit...'

Afbeelding
Een met turf geladen tjalk stevent aan op de brug van Galamadammen. Waarschijnlijk is het schip onderweg naar Holland om het 'bruine goud' daar af te leveren. Vanaf Staveren gaat het over de Zuiderzee naar de Hollandse wal. De reis over het Heegermeer zal de nodige uren hebben gekost. De vleugels in de masten hangen er maar futloos bij en laten zien dat het geen optimaal zeilweer is.

Afbeelding
De zeilen gestreken. Veel oudere schippers bleven nog lang aan boord wonen. Vanaf 1 januari 1957 ontving een gehuwde man Fl. 1404,- AOW per jaar, wat hij tekort kwam moest uit de oude sok komen. Maar de meesten hielden hun schip nog een poosje vaarklaar zodat ze nog eens een reisje konden doen. Als dat ook niet meer ging of wanneer de schipper overleed kon een casco van zo'n skûtsje altijd nog dienen als woonark. In het gunstigste geval werd er een potkast op het schip gebouwd waarvan het casco niet zoveel te lijden had. Vanonder die woonarkjes zijn later heel wat mooie wedstrijdskûtsjes tevoorschijn gekomen!
"Het forum is net een lopend buffet; je neemt wat je lekker vindt en wat je niet lust laat je liggen..."
Wrijfhout
Berichten: 8843
Lid geworden op: 30 dec 2004 17:24

Bericht door Wrijfhout »

Bladerend in mijn albums kom ik steeds meer moois tegen. Ansichten die ik vaak oppervlakkig heb bekeken maar die bij nadere beschouwing heel veel interessants laten zien. Voordeel is dat ik door gedeelten te scannen de nadruk op dat moois kan leggen.

Hierbij nog een paar foto's.

Harry

Afbeelding
De Vrouwenpoortbrug in Leeuwarden wordt nog niet gedraaid. De schipper van "De Goede Verwachting" heeft zijn vrouw naar voren gestuurd. Met de vaarboom wordt voorkomen dat de tjalk verwaaid. Dit is echt zo'n plaatje waarvan je zegt: 't is alsof ik 'mem' zelf zie staan...

Afbeelding
Onder de opbouw van deze woonarkjes gaan heel wat skûtsjes schuil. Als ik het goed heb noemen Friezen zoiets een 'potkast'. Groninger schippers bedoelen met een potkast de verticaal geplaatste luiken op de den wanneer een deklast b.v. voor bieten of aardappelen, moest worden gezet.

Afbeelding
Hurdsilery in Grou. Skippen oan 'e finne.
Dit lijkt mij nog een plaatje van voor de officiële S.K.S. wedstrijden. Zo te zien gaat het hier om wedstrijdzeilen met schepen uit de vrachtvaart. Het middelste schip is de Drie Gebroeders van 44 ton. Schipper B. Keimpema.

Afbeelding
Tja, wat moet je hier van zeggen?

Afbeelding
Twee Gebroeders, 35 ton, T. en G. de Vries, Achlum.

Tot zover mijn bijdrage uit eigen archief wat betreft de skûtsjes.

gr. Harry
"Het forum is net een lopend buffet; je neemt wat je lekker vindt en wat je niet lust laat je liggen..."
Johan H.

Bericht door Johan H. »

Dank je, ik heb echt zitten genieten van je bijdrage.
Hele mooie foto's en leuke tekstjes.
Wrijfhout
Berichten: 8843
Lid geworden op: 30 dec 2004 17:24

Bericht door Wrijfhout »

Afbeelding
Aan het begin van de vijftiger jaren was er nog heel wat vaart op het Friese Oostermeer. Tegenwoordig schrijf je dat als Eastermar en dat ligt niet ver van het Bergumermeer. Op de voorgrond wordt een skûtsje met terpaarde gelost. De lading wordt er uitgeschept en met een kruiwagen weg gereden.

gr. Harry
"Het forum is net een lopend buffet; je neemt wat je lekker vindt en wat je niet lust laat je liggen..."
ijsselmeer

skutjes

Bericht door ijsselmeer »

Harry , hoe je versiert, versier je het maar wat een prachtige beelden komen steeds weer op mijn scherm?Ik ging met z`n archief toch echt niet meer slapen hoor ? prachtig .
bedankt .Groeten Henk.
Keimpe

Re: Skûtsjes

Bericht door Keimpe »

rechts op de voorgrond de "vijf gebroeders" van W. Roelevink, ik ben op dit moment het scheepje aan het opknappen
Afbeelding
Keimpe

Re: Skûtsjes

Bericht door Keimpe »

gebroeders Roelevink achter de "vijf gebroeders"
Afbeelding
Keimpe

Re: Skûtsjes

Bericht door Keimpe »

eind 2006
Afbeelding

2010 begin demontage
Afbeelding

2010 demontage
Afbeelding

2010 menie zetten
Afbeelding
Keimpe

Re: Skûtsjes

Bericht door Keimpe »

beetje het idee hoe het eruit moet gaan zien....
Afbeelding
Plaats reactie