Skûtsjes

Alles over binnenscheepvaart
Klaes
Berichten: 619
Lid geworden op: 03 nov 2010 18:10
Locatie: Friesland

Re: Skûtsjes

Bericht door Klaes »

Skûtsjesilen uitgelegd: de Friese gaffel

https://www.lc.nl/images/cci_images/arti ... Q7V8.3.jpg

Over skûtsjes is veel vastgelegd. Maar waarvoor dienen de verschillende vormen? Wat is de betekenis van de ‘ogen' op de boeg? Klaas Meeter uit Nes (Akkrum) zocht het uit en geeft een eigen toelichting op symboliek, geloof en bijgeloof op het skûtsje.

Deel 10: De Friese gaffel

,,Daar gingen den beurt- en vrachtschepen van den wal van start, wat mij zeer wel beviel was den mooie gebogen Frieschen gaffel op één van de skûtsjes die men enkel en alleen nog maar tegen komt bij Hollandsche en Friesche jachten en boeiers'', schreef Willem Jans Dijk begin vorige eeuw over een zeilwedstrijd in Grou.
Dijk (1890-1970) was een schipperszoon die na de kweekschool in Groningen te hebben afgerond verhalen schreef in onder meer het weekblad Schuttevaer en de Waterkampioen. ,,Hij was naast schrijver ook schilder, etser, tekenaar en houtsnijder'', weet Meeter. Dijk schreef later met steun van de Ottema Kingma stichting het boek De Schoonheid onzer binnenschepen.

De Friese gaffel kom je tegenwoordig niet meer op skûtsjes tegen, zegt Klaas Meeter. ,,De meeste schepen hebben, wat ik noem, een Groninger gaffel.'' Het verschil zit hem in de vorm. ,,De Friese gaffel heeft wat een zwanenhals. Als je het tuig wat veranderen wil, geeft dat nog weleens problemen met het model van het zeil.'' De Groninger gaffel, heeft een egaal gebogen lijn over de hele lengte.
Het voordeel van die gaffel is dat het zeil verder van de mast af kan worden gezet. ,,Daardoor kantelt het zeil en kan een skûtsje harder aan de wind zeilen. Ik schat dat het wel drie tot vier procent scheelt''.

Inmiddels hebben de meeste skûtsjes in de vloot de zogenaamde Groninger gaffel. Volgens Meeter is er in de tachtiger jaren afgesproken dat gaffels een ronding zouden moeten hebben van 30 centimeter, maar over het model is verder niets beschreven. Meeter vindt eigenlijk de Friese gaffel mooier. ,,Ik hoop dat de zwanenhals niet helemaal verzuipen zal in de vooruitgang.''

Bron: LC.nl
Afbeelding

Take life the way it is

De ein fan elke reis is it paad werom
Klaes
Berichten: 619
Lid geworden op: 03 nov 2010 18:10
Locatie: Friesland

Re: Skûtsjes

Bericht door Klaes »

Skûtsjesilen uitgelegd: Spreuk op mastplank en tonnetje op het helmhout

https://www.lc.nl/images/cci_images/arti ... 315949.jpg

Over skûtsjes is veel vastgelegd. Maar waarvoor dienen de verschillende
vormen? Wat is de betekenis van de ‘ogen' op de boeg? Klaas Meeter uit Nes
(Akkrum) zocht het uit en geeft een eigen toelichting op symboliek, geloof en
bijgeloof op het skûtsje.

Deel 11 (slot): Tonnetjes en mastplanken.

Het is onvoorstelbaar, vindt Klaas Meeter, hoeveel tonnetjes er nog op de helmhouten van de skûtsjes te zien zijn. Zij dienen als handvat op het helmhout.
,,Waarom het tonnetjes zijn, heb ik niet kunnen achterhalen. Misschien, en dat heb ik zelf bedacht, heeft het te maken met de uitdrukking ‘Wat in het vat zit verzuurt niet'. Dus als je als schipper het tonnetje maar goed vasthoudt, kun je vast wel zuinig leven.''

Het kwam veelvuldig voor dat schippers plotsklaps overboord vielen. Schippers haalden een nat pak met de tonnetjes nog in hun hand. ,,Dan was het ijzer van het tonnetje door-geroest en brak het af. Dat kon je vanzelf niet goed zien, omdat het in het helmhout gedraaid werd.''

Tot slot wil Meeter de mastplank nog eens voor het voetlicht brengen. In de winter, als de schepen langs de kades lagen omdat er weinig te verhandelen viel, verzonnen schippers van allehande klussen. Ze maakten bijvoorbeeld mastplanken. ,,Dat is eigenlijk folkloristische schipperskunst'', zegt Meeter. Gedurende de lange wintermaanden stortten de schippers zich op de houtsnijkunst.

Afbeelding

Meeter trof planken aan met afbeeldingen van krullen, bloemen, appels, peren en druivenranken. ,,Dat soort werk heeft te krijgen met het feest fan de oogst.'' Mastplanken werden versierd met bladeren van heilige bomen als de eik en de linde. In de negentiende eeuw sneden de schippers acanthusbladeren en lauriertwijgen uit het hout. Deze versierselen zijn ook terug te vinden op de roerklik.
Er werden ook wel spreuken op gezet. Meestal kwamen die uit de bijbel. Later werden ook de naam van het schip en de vaartijden op de planken aangebracht.

Klaas Meeter heeft in 1984 een mastplank gemaakt voor het skûtsje de Jonge Jan. Daarop staat een afbeelding van het schip, de naam Jonge Jan, en Meeter kerfde fruit in het hout. De plank hangt nu bij hem thuis in de woonkamer. ,,Hij hoort eigenlijk op een schip, maar het zou ook zonde zijn als het verloren zou gaan. Ik heb daar veel uren werk in zitten.''

Teksten waren van: Elizabeth Post
Foto's zijn van: Catrinus van der Veen, mits anders is vermeld en bij deel 6 staat geen foto vermelding.

Bron: LC.nl
Afbeelding

Take life the way it is

De ein fan elke reis is it paad werom
SipkeWillem
Berichten: 2
Lid geworden op: 19 jan 2016 11:43

Skûtsje Twee Gebroeders

Bericht door SipkeWillem »

Hallo laat mij eerst even voorstellen als nieuw lid.
Ik ben Sipke Willem de Schiffart woonachtig in Uitwellingerga FRL. Werkzaam in de duwvaart en iemand met een grote liefde voor tjalk achtige schepen skûtsjes in het bijzonder. Na een aantal jaar als niet lid van dit forum gezocht gesneupt maar vooral genoten van alle topics toch de stap genomen om u/jullie een vraag te stellen.
Ik ben namelijk op zoek naar "oude" foto's en info van het schip waar ik al jaren op zeil in de IFKS. Betreft de Twee gebroeders heden zeilteken TT. Ze is gebouwd in 1907 door Wildschut te Gaastmeer en met de volgende nummers S 819 N / L 1854 N te boek gesteld.

https://skutsjehistorie.nl/stamboek_zoek ... n&act=zoek

https://skutsjehistorie.nl/stamboek_zoek ... n&act=zoek

Mocht u/jullie wat weten over dit schip dan zou ik dat graag lezen, horen, zien, opnemen.

vriendelijke groet Sipke Willem de Schiffart.
pieter53
Berichten: 8765
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Skûtsjes

Bericht door pieter53 »

010009006950.jpg
010009006950.jpg (150.28 KiB) 1960 keer bekeken
Lichtelijk uit model geraakt dit skûtsje liggend op een plekje waar jaarlijks meer dan een miljoen buitenlanders langs lopen....


Beschrijving Prinsengracht 281
Onderbouw van de Westerkerk. In het midden de steenhouwerij van firma W.A. Brenning. Aan de kade een binnenvaartschip.
Documenttype foto
Collectie Archief van de Dienst Ruimtelijke Ordening en rechtsvoorganger: foto's
Geografische naam Prinsengracht
Inventarissen http://archief.amsterdam/archief/10009
Afbeeldingsbestand 010009006950

Bron: https://beeldbank.amsterdam.nl/afbeelding/010009006950
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
mastodont
Berichten: 8164
Lid geworden op: 11 mar 2007 12:14
Locatie: Terneuzen

Re: Skûtsjes

Bericht door mastodont »

voor de mensen die het nog niet wisten even het volgende
De Stichting "Voor de Nageslacht" heeft opnieuw een skûtsje ontdekt. Het gaat om het skûtsje Nooit Gedacht dat in Parys ligt. Het schip is gebouwd op een werf in Koatstertille door Joon Molles . Na jaren in Parys komt het skûtsje terug na Fryslân. "Het is wel heel uniek dat die nu weer terug komt", vertelt Frits Jansen van Stichting Voor de Nageslacht.

"We wisten niet zo gauw dat er één schip van die werf in Parys ligt, maar ze komen ook wel eens van verder. We hebben er ook wel ge een vonden in Marokko, dus ze zijn overal, vertelt Jansen van Stichting "Voor de Nageslacht". De stichting houdt zich intensief bezig met het vastleggen en overdragen van historische gegevens van skûtsjes.

Weer op het spoor

Het skûtsje dat in Parys ligt was even uit het oog verloren maar de stichting kwam het skûtsje weer op het spoor. "We hebben ooit wel contact gehad met de eigenaar, maar op een gegeven moment hield dat op. Dan weet men de gegevens van het schip, maar dan moet men maar afwachten wat er verder met gebeurd. Zeker met een skûtsje dat in Parys ligt, en we gaan niet elke week naar Parijs om even te kijken hoe het er bij, ligt zegt Jansen

Een zoon van de oude eigenaar van het skûtsje heeft Jansen benaderd over het schip. Hij vertelde dat hij bij het schip geweest was van zijn vader. De eigenaren Lise en Maxim Donon vertelden zich dat ze het skûtsje wel kwijt wilden. Via de mail heeft Jansen contact gehouden en zijn ze over een gekomen dat het skûtsje terug na Fryslân komt.

"Ik hoop dat het schip weer onder zeil komt. Er zit nu een hele lange roef op en ik hoop dat er weer een mooi klein roefje op komt. Ik hoop dat we het weer zo origineel mogelijk op het water krijgen. En wie weet komt er ook in de wedstrijden weer uit, maar dat is dan in de toekomst."



Er komen meer skûtsjes van de werf in Koatstertille, bijvoorbeeld skûtsje Zeldenrust dat mee vaart in de IFKS. (https://www.ifks.frl/ ) de Lady Liseskûtsje is er dan ook het meest met te vergelijken , in zover dat dat nu bekeken kan worden. "De Zeldenrust is een heel snel schip, dat ook bij diezelfde werf gebouwd is", vertelt Jansen. "Misschien precies wat minder mooi in model, maar er kunt zich dan het meest met vergelijken ".

IFKS - Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen
Iepen Fryske Kampioenskippen Skutsjesilen - Open Friese Kampioenschappen Skutsjezeilen. De IFKS is een vereniging opgericht in 1981, destijds met een tiental skutsjes.
www.ifks.frl


vertaling
Voordat het skûtsje in Parys terecht kwam, heeft het schip meerdere eigenaren hand. "Het skûtsje is vroeger gebouwd voor een zekere J. Dam uit Beetstersweach en dat was in 1901", vertelt Jansen. In 1909 ging het schip over na een E. de Vries uit Leeuwarden en vervolgens door na Roel Kerkhof van Het Heerenveen in 1932. De vierde eigenaar kwam uit Nijhoarne, waar Jacob Koen in 1945 het schip overgenomen.

"En we hebben ook een van de eerste foto's van het schip", vertelt Jansen. "Helemaal beladen komt hij door de brug heen bij Bontebok. Men ziet de mensen ook aan boord aan het werk. Ze zijn net door de brug gevaren en de mast staat weer omhoog."



De eerste vier eigenaren gebruikten het schip als vrachtschip maar de vijfde eigenaar uit Kampen verbouwde het schip om tot woonschip. In 1965 ging het schip naar de familie Dorsman uit Dubbeldam. Het schip werd een recreatieschip en kreeg de naam 'Vrouwe Christina'. Na de zevende eigenaar die onbekend is, vond het skûtsje een weg na Frankrijk.

Brigitte en Eric Donon namen het schip in 1989 over en maakten er een B&B van. Het schip ging aar na over op hun zoon Maxim Donon. Samen met zijn zus Lise noemden ze het schip 'Lady Lise'. Zij willen het skûtsje nu van de hand doen.

Kenmerken fan skûtsje Nooit Gedacht
Registratie nummer: L 2244 N

Boujaar: 1901

Werf: Joon Molles van der Werf in Kootstertille

Lengte: 16,57 meter

Breedte: 3,64 meter

Tonnemaat: 30,125 ton

Meeting: Leeuwarden 9 februari1932


Van: Lise Donon <lise.donon@gmail.com>
Verzonden: zaterdag 22 februari 2020 16:52
Aan: leo aarnoudse <leoaarnoudse@hotmail.com>
Onderwerp: Lady lise

Dearest Om léo

Here the link of Broewer

https://www.omropfryslan.nl/nijs/939873 ... ei-fryslan

The project is on live !

en hier komt mijn bemoeienis vandaan

een vraagje van mijn Franse nicht
wie kan er iets met deze gegevens?
gebouwd in 1900 in Klooster Tille
16,62 lang
3,64 breed
Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding
Het gaat over de tjalk Lady Lise
het schip lig al sinds 1989 in Parijs met een kapotte motor
ik heb het schip zelf mee gesleept van Hansweert waar de motor kapot ging op weg naar Parijs
Afbeelding

Afbeelding
tot aan Mortagne du Nord ,2 breed de Belze Schelde op
Afbeelding

Afbeelding

Afbeelding

daarvandaan is hij meegenomen door een andere spits over het kanaal du Nord tot aan Parijs
nu is het de bedoeling om te kijken of het gehermotoriseerd kan worden om dan in 2020 bij leven en welzijn Acte de présence te kunnen geven bij SAIL Amsterdam 2020
ik heb haar gevraagd of ze ergens nog een ingehakt nummer kan vinden maar daar moet ze nog naar kijken
de foto's zijn maar klein :(
maar dat heb je zeker als je alles met je telefoon doet :roll:

en hier het antwoord van Gert

Leo, hier is de geschiedenis:

NOOIT GEDACHT, 1e eigenaar J. Dam te Beetsterzwaag
ijzeren Tjalk, gebouwd in 1901 bij v/d Werf in Kootstertille. meetbrief 10 okt 1901 met nr L269N.
16,58 x 3,58 - 30.962 ton.

NOOIT GEDACHT, 2e eigenaar E. de Vries te Leeuwarden.

NOOIT GEDACHT, 3e eigenaar Roel Kerkhof te Heerenveen.
roefschip, meetbrief 9 februari 1932 met nr L2244N
17,00 x 3,64 x 1,09 - 30,125 ton. Brandmerk 173 B Leeuw 1938.

NOOIT GEDACHT, 4e eigenaar J. Koen te Rijshorne.
tjalk, meetbrief 29 mei 1947 met nr G7503N, ligplaats 4e Wijk te Bontebok.
16,62 x 3,64 x 1,12 - 34,620 ton

Een kleinzoon van een van de eerdere eigenaren is op zoek naar het schip. Zie HIER in het Skutsje Stamboek.r
leo
t.fluks
Berichten: 960
Lid geworden op: 07 apr 2007 20:26

Re: Skûtsjes

Bericht door t.fluks »

Er vaart zelfs nog een Skútsje op Lough Neagh( Noord Ierland)
"Nieuwe Zorg" 1904 verder is mij niets bekend.
Tammo Fluks
Plaats reactie