Haniel Reederei.

Robert Delhaye
Berichten: 439
Lid geworden op: 05 jul 2011 12:07
Locatie: London SW1, UK

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Robert Delhaye »

AAN BOORD VAN DE FRANZ HANIEL 11 / deel 4

--- Aanvaring met een loods ---

Als men bedenkt hoeveel schepen de Rijn op en af voeren nog tot ver in de jaren tachtig van de vorige eeuw, de tijden van voor de grote en zeer grote schepen, koppelverbanden en duwcombinaties dus, dan kan men zich voorstellen dat er een enorm aantal loodsen werkzaam was op de 'Gebirgstrecke' tussen St. Goar en Bingen. Of men nu stroomopwaarts of -afwaarts voer, de Rijn was tot begin jaren zestig nog moeilijk bevaarbaar - de talloze verbeteringen, onder andere het verbreden van het Binger Loch, nog niet klaar. Ieder schip tussen St Goar en Bingen, en andersom had een loods nodig, behalve de schepen van de Köln-Düsseldorfer en lokale rondvaartschepen en de sleepboten die andere schepen assisteerden.
Door de nieuwe omstandigheden moesten veel van deze loodsen hun werk opgeven, en met (vervroegd) pensioen of uitkijken naar ander werk.

Natuurlijk waren de bemanningen van de duwboten daar niet persoonlijk verantwoordelijk voor, aan de andere kant waren het wel onze rederijen die op personeel bezuinigde.

Ergens in deze jaren, ik denk zo rond 1969, ik was de trotse bezitter van mijn eerste auto, had net m'n rijbewijs, en was onderweg op de B9, van Mainz naar Spay bij Oberwesel, zag ik een loods langs de kant van de weg staan, die wachtte tot iemand hem mee zou nemen. Ik stopte en bood aan hem mee te nemen naar St Goar. En toen gebeurde het...

We raakten, onmiddellijk nadat de loods was ingestapt, in gesprek. Hij vertelde wat hij voor beroep uitoefende, en wie hij was. Ik antwoordde dat hij me tamelijk bekend voorkwam, en dat ik ervan uitging hem al vaker aan boord van het motorschip "Riehen" te hebben gezien, de Haniel Sattelschlepper waarop m'n vader schipper was. Ik voegde er aan toe dat ik ook bij de rederij Haniel werkzaam was, en weliswaar op de "Franz Haniel 11"

Zijn reactie volgde meteen: "Lassen sie mich uff der Stell' aussteige, ich lass' mich net von eenem Dodegräber dorch die Gegend fahre, - hier han se fuffzisch Penning, ich will von ihne nix geschenkt, grüsse se ihre Vadder von mir, der is wenigstens noch e Anstännische vun den alte Garde un losse se mich jetzt naus!"
("Laat me meteen uitstappen, ik laat me niet door een grafgraver door de omgeving rijden - hier heb je vijftig pfennig, ik wil geen cadeautjes van u, groet je vader van mij, dat is tenminste nog een fatsoenlijke van de oude stempel, en laat me er nu uit!")
Ik kon de man er met grote moeite van overtuigen dat hij er weinig aan zou hebben als ik hem op de B9 ter hoogte van de Kammereck zou laten uitstappen, het was voor mij ok, als hij het tot aan het veer in St Goar naast me kon uithouden.

De oude loods had de nieuwe tijden nog niet gezien, of wilde die niet zien, en maakte alles en iedereen er verantwoordelijk voor dat z'n beroep langzaam maar zeker verdween.

Hij bleef naast me zitten tot in St Goar en kon bij het uitstappen, met een klein lachje rond z'n mond, de volgende opmerking niet onderdrukken: "Na-ja, noch zeije mer euch jo so manchesmo, wo's langs geht!", en verdween richting loodsboot.

Karl G. Strack / vert. Robert Delhaye

met vriendelijke groet,
Robert
Robert Delhaye
Berichten: 439
Lid geworden op: 05 jul 2011 12:07
Locatie: London SW1, UK

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Robert Delhaye »

AAN BOORD VAN DE FRANZ HANIEL 11 / deel 5

--- een akelige vondst ---

Het moet in april of misschien mei 1969 geweest zijn. We koppelden 's ochtends vroeg in Mainz-Budenheim twee geladen lichters aan. Ik ging snel naar voor om het anker omhoog te halen. Ik weet niet meer wie samen met me voorop was, ik denk 'Siggi', hij had het anker van zijn duwbak al lang opgehaald, terwijl ik me verbaasde waarom de door mij bediende winch het zo moeilijk had. De ankerketting stond onder grote spanning, maar steil naar onder, tot voor zover ik het allemaal kon zien. Eigenlijk moest dat veel sneller gaan. We keken beide door het kluisgat, om te zien hoe de ketting stond. Eindelijk, na een halve eeuwigheid, verscheen het bovenste deel van het Danforth-anker boven water.

We vroegen ons af waarom het zo lang duurde en waarom het zo zwaar ging, en keken dus maar verder hoe het anker verder omhoog kwam, en stelden vast, zoals we al hadden vermoed, dat er iets aan het anker hing. Maar wat was het?
Het leek in eerste instantie op een ongewoon groot stuk blik. Nog een stukje verder omhoog en het werd duidelijk wat het was.
Het anker had zich door de zijruiten van een auto geboord, geen kleintje, maar een grote limousine, een zware Amerikaanse auto.

De Waterpolitie, Rijkswaterstaat (Wasserbau) en even later ook nog de Military-Police van de Amerikaanse strijdkrachten kwamen er aan te pas, beter gezegd, overnamen de controle over de hele onmiddellijke omgeving.
Het bleek al snel dat het om een al enige tijd vermiste personenauto van het Amerikaanse leger ging. Treurig en schokkend was het feit dat de twee eveneens vermiste inzittenden van het voertuig zich nog aan boord van de grote auto bevonden.
Hoe deze auto in de Rijn terechtkwam, en wat daar de reden voor geweest is, heb ik helaas nooit vernomen.
In ieder geval kwamen we deze reis, met acht uur vertraging in Bonn-Oberkassel aan. (Misschien nog relatief snel in vergelijking met 2017 - Robert Delhaye)

Karl G. Strack
Vert. Robert Delhaye

met vriendelijke groet,
Robert
Robert Delhaye
Berichten: 439
Lid geworden op: 05 jul 2011 12:07
Locatie: London SW1, UK

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Robert Delhaye »

AAN BOORD VAN DE FRANZ HANIEL 15

De FRANZ HANIEL 11 was de eerste duwboot van Haniel, en met nog geen 2 x 1000 pk niet een der sterkste duwboten op de Rijn. Alhoewel de 11 niet alleen op de Mittelrhein voer, maar ook zo nu en dan een reis naar Rotterdam-Europoort maakte... Daarover binnenkort.

Maar nu gaan we aan boord van de FRANZ HANIEL 15, met (aanvankelijk) 3 x 1740 pk Deutz wél een van de sterkere duwboten op de Rijn, en eigenlijk bedoelt voor de route Europoort - Ruhrort en IJmuiden/Amsterdam-Ruhrort. De 15 en zusterschip 16 kwamen overigens zo nu en dan ook op de Mittelrhein.

24/24 actief, en dat 7/7, en behalve onderhoud en dok, het hele jaar door. Sinds veertig jaar (toen ik dit schreef) verkeren de grote Haniel-duwboten op de Rijn. Overwegend tussen de havens van Duisburg en de Rotterdamse Europoort.

Schwelgern is met Walsum-Süd een van de twee belangrijkste havens voor Thyssen Krupp Stahl AG in Duisburg aan de Nederrrijn, die jaarlijks (2012) door 7000 duwbakken wordt bezocht.
In Walsum-Süd gaat het vooral om kant en klare producten en halffabricaten, maar in Schwelgern, de grotere van de twee havens zijn het massagoederen. Erts, kolen, cokes en slakken. Driekwart van de gemiddelde dagelijkse 60.000 ton omslag betreft ijzererts.
De bemanningen op de 6 Haniel duwboten die tussen Europoort en Duisburg in de vaart zijn werken twee weken achter elkaar, in wisselende 6-uurs wachten. "Continu-systeem heet deze vorm van arbeid, waarin wel vrije uren, maar geen vrije dagen vallen", legt kapitein Heinz Schmitz uit aan boord van de FRANZ HANIEL 15.

Ditmaal gaat de oude crew van boord, en komt de nieuwe aan boord, in de buurt van het Nederlandse Rhoon, niet ver van de Rotterdamse Europoort. De 188 meter lange duwcombinatie ziet er indrukwekkend uit, daar aan de rand van de rivier, ook al is er snelheid geminderd, het hele spul blijft doorvaren. Met een kleine gemotoriseerde bijboot worden de eerste af te lossen bemanningsleden aan land gebracht, en de nieuwe stappen in. In "vliegende wissel" neemt Heinz Schmitz het "roer" over in het stuurhuis en zet de vaart richting Duisburg voort.

Twee dingen worden me duidelijk: stoppen doet men niet, en snelheid wordt betrekkelijk.
In de bergvaart hebben de duwcombinaties bijna twee keer zoveel tijd nodig als omgekeerd, de dalvaart. Nu gaan we stroomopwaarts, een reis van ongeveer 22 uur, 200 kilometer voordat de haven van Schwelgern bereikt is.

In totaal zijn er acht hutten op het schip voor de bemanning, nog eentje voor gast(en), en meerdere wasruimten. Naast de ruime kombuis ligt de mess. Alles is zeer effectief ingericht. Hier kan men zien: hier wordt gewerkt. Iets van huiselijkheid vindt men eerder binnen de eigen wanden van de hut. Alleen een aquarium met siervissen brengt wat huiselijks in de mess.
In de messroom wordt gegeten of de vrije tijd doorgebracht. Een tv en een videorecorder helpen de vrije tijd door te brengen. Echter, over het algemeen probeert men te slapen. Bij een 6-uurs ritme lukt dat echter niet zo. Daar komt nog bij het constante, ook al behoorlijk gedempte, dreunen van de drie motoren in de machinekamer bij.
"De eerste dag is altijd de ergste", daarover is iedereen het eens. Na twee weken vrij, moet iedereen zich weer opnieuw op het ritme aan boord instellen.

Voor de aandrijving zorgen drie dieselmotoren van 3 x 1740 pk. Vandaag nemen we vier lichters met in totaal 12.000 ton massagoed mee. De FRANZ HANIEL 15 kan er zes meenemen, dan zou de totale tonnage op 16.000 ton komen, en met een totale lengte van 265 meter, het een en ander de lengte van een cruiseschip krijgen.

wordt vervolgd.

met vriendelijke groet,
Robert
Robert Delhaye
Berichten: 439
Lid geworden op: 05 jul 2011 12:07
Locatie: London SW1, UK

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Robert Delhaye »

AAN BOORD VAN DE FRANZ HANIEL 15 (deel 2)

Op deze reis hebben we drie verschillende ertssoorten geladen, afkomstig uit Zuid-Amerika en Afrika. Soms is het erts afkomstig uit Australië. De grootste ijzerertsleverancier is overigens Brazilië, meer dan de helft van de overslag in de havens van Duisburg komt er vandaan. Evenals geïmporteerde steenkool worden door de ertsen door reusachtige zeeschepen naar Rotterdam getransporteerd, waar Duitse concerns over enorme opslagplaatsen beschikken, waar ze in de meest uiteenlopende kwaliteitssoorten aan boord van duwlichters geladen kunnen worden.

Een klein, hydraulisch ondersteund, stuurheveltje is voldoende om de meer dan twee meter hoge roerbladen aan het hek van het schip te doen bewegen. Dankzij automatische piloot wordt zelfs over langere afstanden de ingevoerde koers gevaren. Naast de twee radarbeeldschermen zijn er zoveel andere instrumenten dat het stuurhuis eerder de indruk geeft van een vliegtuigcockpit.
Op een PC-beeldscherm worden onder meer het motortoerental en het actuele brandstofverbruik weergegeven. Het verbruik speelt een belangrijke rol, geringe veranderingen in toerental kunnen al aanzienlijke veranderingen in verbruik veroorzaken.

Bij een gemiddelde snelheid van 10 km/h verbruikt het schip omgerekend minder dan 1 liter diesel per 100 kilometer om een ton lading te vervoeren. Met zulke verbruikswaarden kunnen zich het wegtransport of de spoorwegen niet meten.

Wie kkokt er eigenlijk aan boord? "Iedereen die tijd heeft en ook kán koken", geeft stuurman Maik Mayer te verstaan, terwijl hij de borden van het middageten afwast. "Vroeger was er hier een kok", voegt hij er nog aan toe. Zo een luxe kan zich echter door de economische situatie niemand meer veroorloven. Zo vormt de bemanning een op elkaar ingespeeld huishouden...

Terwijl op de Rijnoevers her en der een koe graast, is het op de rivier zelf erg druk. Tenslotte vaart de Franz Haniel 15 op de drukst bevaren waterweg ter wereld. Voortdurend komen ons motorschepen tegemoet, en halen ze ons in. Ondanks hun grootte zien deze schepen van de brug af gezien als kleine personenauto's zoals een vrachtwagenchauffeur die moet zien.

"De échte gevaren liggen niet boven, maar vooral beneden de waterspiegel", verteld kapitein Schmitz. "Op veel plaatsen zijn er ondieptes, waar het water aan de oppervlakte wervelt."
Ondanks het feit dat de vaargeul goed in kaart is gebracht, moet men vooral bij laagwater zorgvuldig navigeren. Op sommige stukken vaart de duwcombinatie niet meer dan een halve meter over de bodem. "Dan kan men zien hoe het schip zand in het schroefwater spoelt". Schmitz, de andere kapiteins en de stuurmannen kennen hun vaargebied van buiten.

Het hart van de Franz Haniel 15 is de machinekamer. Het schip heeft drie Deutz dieselmotoren met ieder 12 cilinders, van het type SBA 12 M 528. Iedere motor levert 1740 as-pk continu. (*)
Bij het laatste onderhoud zijn de motoren gereviseerd. Helemaal in onderdelen uit elkaar gehaald, grondig bekeken en alles versleten onderdelen vervangen. Nu moeten ze weer 60.000 bedrijfsuren mee kunnen.

Precies volgens planning vaart de Franz Haniel 15 de 'Werkhafen Schwelgern' binnen. Het kaarsrechte havenbekken is ongeveer een kilometer lang. Van nu af aan neemt de havenmeester het commando vanuit z'n verkeerstoren.
Een korte aanwijzing en een matroos en een stuurman lossen de dikke staakkabels die de duwcombinatie 24 uur lang hebben samengehouden.
De vier lichters worden afgekoppeld.
Om de hoek op de Rijn liggen de lege duwbakken al klaar. De dalvaart naar Rotterdam begint weer.

(*) De Deutz motoren deden dienst van 1972 - 2003. In 2003 werden drie MaK 820M diesels geplaatst, afgeregeld op ieder 1850 as-pk.

met vriendelijke groet,
Robert
Westeind
Berichten: 4727
Lid geworden op: 23 jun 2007 16:03
Locatie: m/s westeind

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Westeind »

Mooi verhaal Robert, dank daarvoor, we zien ze veel maar kennen ze niet :)
vaar om te leven (niet andersom)
Robert Delhaye
Berichten: 439
Lid geworden op: 05 jul 2011 12:07
Locatie: London SW1, UK

Re: Haniel Reederei.

Bericht door Robert Delhaye »

- HOE HET VROEGER WAS - Een gesprek met een Haniel-oudgediende

Karl Gerhard praat met z'n oom Günther (Onkel Günther) over hoe het vroeger was.

Kar Gerhard (K.G.): Onkel Günther, je bent jaargang 1925, en zover ik het kan beoordelen gaat het goed met je!

Onkel Günther (O.G.): "Ja, zo is het".

K.G.: Het doet me plezier dat te horen. Vertel eens, hoe ben je in de binnenvaart terecht gekomen, en hoe lang heb je gewerkt?

O.G.: "Ik ben in 1940, vier dagen voor het officiële einde van m'n schooltijd, in Spay (dus voor de huisdeur) aan boord gegaan. En wel aan boord van het sleepschip "Carnap" (Haniel 74), het schip van m'n vader, jouw grootvader.
In deze jaren lette de school nog op de behoeften van schipperfamilies en het schipperleven, en scholen pasten dan ook schooltijden en -vakanties aan, voor tot zover dat ging. En daarom mocht ik, tot mijn grote vreugde, vier dagen eerder van school, naar de schipperswereld, omdat op dat moment de opa met zijn sleepschip in Spay voor anker ging.
Er brak een tijd voor me aan, die me 45 jaar lang zou vormen.
Aan boord bevonden zich buiten opa, voor zover ik me kan herinneren, nog mijn broer Erich, dus jouw vader, en de oudste, Joseph (Onkel Jupp). Het kan echter ook goed zijn dat Joseph in die tijd al als aflosser onderweg was op andere schepen van de Reederei Haniel. Verder waren er nog aan boord, mijn moeder, dus jouw oma en onze Elisabeth (Tante Elli)."

K.G.: Ik kan me dat goed voorstellen. Als ik goed gerekend heb ben je dus in 1985 op 60-jarige leeftijd met pensioen gegaan, en nu al weer meer dan 25 jaar een nog altijd geïnteresseerde volger van de binnen- en Rijnsleepvaart. Wat denk je, kun je je voorstellen, aangenomen je lichamelijke conditie liet het toe, nu nog eens als kapitein te varen, onder de condities van vandaag de dag?

O.G.: "Neen! Niet onder de arbeidsvoorwaarden en condities van tegenwoordig. Ik wil dit nader uitleggen. Feit is dat de Haniel Reederei niet meer bestaat - tenslotte heb ik me altijd gezien als, net zoals jij waarschijnlijk ook, een deel van de firma, een klein radertje in het geheel. Ik heb me altijd een beetje zelfstandig ondernemer gevoeld, ook al was het schip van een rederij. Veel mensen uit mijn tijd ook overigens. Nu is dat gevoel weg. Als ik naar de huidige verhoudingen in de binnenvaart en de arbeidsvoorwaarden kijk lijkt iedereen wel niets meer dan een werknemer. Een werknemer in hectische tijden, waarin iemands beroepsleven louter bestemd wordt door afspraken, de waanzin van het steeds haastiger zijn, steeds groter en de met steeds zwaarder wordende werkdag. Natuurlijk kon men deze ontwikkeling 25 jaar geleden ook al zien. Jouw opa begreep in de jaren zestig de binnenvaartwereld niet meer, toen toen we hem vertelden dat we met onze sleeptreinen in 2 dagen van "der Ruhr" tot "auf die Schottel" moesten varen, en in 3-4 dagen zelfs tot Mannheim of Karlsruhe. In zijn tijd duurde dat een week, of langer."

K.G.: Ja dat klopt. Ik kan me nog zijn ongelovige gezicht herinneren, hij zei zelfs een keer dat de Rijn dan wel in de andere richting moest stromen om zo snel te kunnen zijn.

O.G.: "Wat ik vanzelfsprekend met interesse gevolgd heb zijn de technische ontwikkelingen in de binnenvaart. Deze heeft enorme vooruitgang geboekt op het gebied van beheersbare veiligheid en vaartechnische vereenvoudiging van het transport, dus het varen in het algemeen. Daarmee is de binnenvaart interessanter geworden voor jongeren. Alleen voor onze generatie is dat niets meer. Wij ouderen waren blij dat we in onze tijd ook al de zich snel ontwikkelende techniek - de jaren 60, 70 en 80 - leerden beheersen. Ik vraag me soms af of men in de binnenvaartwereld niet begrijpt dat men van een Rijn geen Mississippi kan maken. De grenzen van de grootte van duwcombinaties en vrachtschepen zijn bereikt."

K.G.: Wat gebeurde er na de Tweede Wereldoorlog?

O.G.: "Ik monsterde, voor een jaar, aan bij Steenkohle, de rederij Neska, Rotterdam als matroos.

K.G.: Wat was er zo bijzonder aan de raderboot 'Ragnar'

O.G.: "Nou, ze was waarschijnlijk de enige raderboot die werd ingezet om te slepen met bijna 50 schoepenrad-omwentelingen per minuut, zeer sterk (ca. 1600 ipk), een grote energieverbruiker (meer als 60 Zentner (1 Zentner = 50 kg) per uur.
Het was tevens een der mooiste, en voor zover men dat kon zeggen) een der comfortabelste raderboten. Voor zover ik me kan herinneren voeren als bemanning:
- 'den Alten' (de ouwe) (Franze-Fritz)
- de stuurman (je vader)
- de roerganger
- vier matrozen
- de machinist
- de tweede machinist
- 6 stokers
- de Menageman (kok)
- 2 scheepsjongens (onder andere voor het aardappelschillen)
Na 'Ragnar' werd ik roerganger (wie van de 'Ragnar' kwam, moest immers wel wat kunnen) op de raderboot "Franz Haniel XVII", en later op de "Franz Haniel VI", daarna stuurman op de "Franz Haniel XII" en daarna op de dieselsleepboot "Franz Haniel XXVI".

wordt vervolgd

Zoals verteld door Karl Gerhard Strack

met vriendelijke groet,
Robert
ronnie
Berichten: 189
Lid geworden op: 19 feb 2005 15:30
Locatie: Cuijk

Re: Haniel Reederei.

Bericht door ronnie »

Mini en Maxi Strack werden ze bij de firma genoemd.
Mini een keer aanboord op de FH 10 gehad met controle in Koblenz. Ik had "flipper" toen als collega kapitein aanboord. Toen kwamen de verhalen. De controle duurde wel heel lang :-)

Gr Ronnie
Plaats reactie