De tjalk in binnen- en buitenvaart.

[pieter53]

Die steun voor het lange helmhout zie je op meer paviljoenschepen.

Het ding in het gangboord lijkt me een opstapje om over de vrij hoge luiwagen/leiwagen heen te kunnen stappen.
Misschien tevens een waterkering?

Een paviljoen en een mooie roef; daar moeten passagiers meegenomen zijn.

Pieter

[Janna]

Steun voor de zwaardbevestiging denk ik.

Zowel paviljoen als roef, dat valt mij ook op. Mee eens dat de roef waarsch ook voor de passagiers was.

Prachtig, zo'n foto met al die details, je herkent zóveel.

Giek werd hier blijkbaar niet gebruikt voor laden en lossen want het zeil zit er nog op. Gaffel daarentegen is kaal, zeil is afgeslagen. Draaiden ze daar spullen mee aan boord?

[teerkwast]

En wat dacht je dan, van die dekschuiten? Echt Amsterdam.

[pieter53]

paviljoentjalk kamperhoofd archief amsterdam 010186000774.jpg (125.96 KiB) 1713 keer bekeken

Hier zie je nog een Paviljoentjalkje (een Zuid-Hollandse volgens mij).
Onder het helmhout (geen helmstok) zit een flinke klos die op een stang op enige hoogte boven het paviljoendek rust en daarover heen en weer glijdt.
Zo belast je het helmhout en de roerstellen (roerhaak+vingerling) minder.


Beschrijving Prins Hendrikkade Gezien van de Oosterdokskade naar het Open Havenfront.
Rechts Kamperbrug (nr.285).
Vervaardiger Bernard F. Eilers. (1878-1951)
Collectie Collectie Bernard F. Eilers
Datering april 1908
Afbeeldingsbestand 010186000774

Fragment van: https://beeldbank.amsterdam.nl/afbeelding/010186000774

Achter het scheepje komt dit nog... (zelfde foto)

roeiboot 010186000774.jpg (170.84 KiB) 1713 keer bekeken

Ik denk: een vlieger

[pieter53]

Maar even wat Binnenvaarttaal.
Ik heb het steuntje voor het paviljoenschiphelmhout leren kennen als stuurboog.
Het begrip stuurboog kent echter nog een andere betekenis.
Maurice Kaak spreekt echter van een luiwagen.
Niet de Lui van leiwagen die tegenwoordig meestal overloop genoemd wordt,
maar de Lui van van het Vlaamse Luij het deel van de kop van het roer waar het helmhout aangrijpt.

[Gert Schouwstra]

Zo staat het in het Etymologisch woordenboek, Pieter.
Er zijn dus drie betekenissen:

Luiwagen.png (239.04 KiB) 1648 keer bekeken

[pieter53]

Je kan ook hier kijken wat er daar zoal van gedacht wordt.
https://www.etymologiebank.nl/trefwoord/luiwagen

[pieter53]

en aan het WNT ontleen ik dan dit:

2. Als scheepsterm.
↪a. Op groote schepen met een roerpen of roerkwadrant: benaming voor een boogvormig hout of ijzer, in de breedte van het schip aangebracht en dienende tot steun van de roerpen (enz.) die aan een haak hangende er onder langs, ofwel er overheen loopt.
Luiwaegen. Een dwars-hout of yzer op groote schepen, daer de roer-pen over loopt, WITSEN, Scheepsb. 500 a [1671].
— De Leywagen, gemeenlyk Luiwagen, soo wel ook inde Scheepen als Huysen Plaats vind: Sy diend om de Roer-pen, aan 't vooreynde, t' ondersteunen; nademaal dese, wegens desselvs Langte, om sig selven te dragen, immers om 't Geweld dat de Man te Roer daar aan verrigten moet, uit te staan, al te swak soude wesen, V. YK, Scheepsb. 121 [1697].
↪b. Benaming voor de ijzeren (vroeger ook houten) staven op zeilschepen, waarover de blokschoten der zeilen van het eene boord naar het andere gaan; tegenwoordig meestal schootleider of overloop genoemd.
Luiwagen. … Op Boejers, het hout, waer over de zeilen over en weer gaen, WITSEN, Scheepsb. 500 a [1671].
Luiwagen, zie Overloop, V. KAMPEN, Zeilsport, Reg.

[pieter53]

tjalk stadsherberg 2 010005000610.jpg (284.43 KiB) 1526 keer bekeken

-
Maar weer een uitzonderlijk plaatje uit de vergetelheid van een stoffig archief geplukt.

Beschrijving De Nieuwe Stadsherberg in het IJ, gezien vanaf de Prins Hendrikkade in westelijke richting
Vervaardiger Jan D Brouwer (uitgever)
Collectie Collectie Stadsarchief Amsterdam: kabinetfoto's
Datering 1870 ca.
Geografische naam Open Havenfront
Afbeeldingsbestand 010005000610

Bewerkt fragment van https://beeldbank.amsterdam.nl/afbeelding/010005000610

Op de achtergrond nog een schip met een zogenaamde staande gaffel, dit in tegenstelling tot de tjalk die een strijkende gaffel, een vallende bezaan, heeft.
Meer over het woord bezaan op BVT.

[Janna]

Alweer een mooi plaatje gevonden Pieter

Deze tjalk gebruikte z'n giek wel als laadboom, getuige het op de gaffel teruggeslagen zeil en de zeilval die van de gaffel naar de giek verhuisd is.

Waar zou dat rondhout in het stuurboord gangboord voor geweest zijn?