Gegevensverlies voorkomen

Problemen met foto's, het forum of de PC? Stel dan hier je vraag!
pieter53
Berichten: 8750
Lid geworden op: 17 feb 2007 18:16
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Gegevensverlies voorkomen

Bericht door pieter53 »

Naar aanleiding van terugkerende berichten over het 'kwijtraken van foto's' heb ik een aantal zaken op een rijtje gezet.
Het is min of meer een samenvatting van wat ik op diverse 'computerfora' aangetroffen heb, aangevuld met de adviezen van een software-ingnieur/programmeur.
Dit wil niet zeggen dat het navolgende niet voor verbetering vatbaar is.

Gegevensverlies wordt bijna altijd veroorzaakt door problemen met de harde schijf.
De meeste problemen met de harde schijf worden veroorzaakt door een slechte voeding.
Problemen met de voeding kunnen veroorzaakt worden door:
  1. Slechte kwaliteit van voeding, kabels of stekkerverbindingen.
  2. Ouderdom van de voeding.
  3. Bijplaatsing van apparatuur, vooral extra harde schijven, waardoor de voeding te zwaar belast wordt.
  4. Slechte koeling door stof, vuil, te weinig frisse lucht, of versleten ventilatoren.
Wanneer men, nadat de harde schijven druk bezig geweest zijn, bijv. bij een update of systeemherstel, een melding krijgt in de trant van "Windows detected a hardware problem...", dan wordt het tijd de voeding, kabels en stekkers eens goed te controleren.
De levensduur van harde schijven gaat achteruit indien ze onnodig vaak in en uitgeschakeld worden. Onderbrekingen in de voedingsspanning (bijv. door stroomuitval, oververhitting van de voeding, de stekker eruit trekken, maar ook slechte voedingskabels plus stekkers) kunnen schade aanrichten. Ook energiebesparende voorzieningen die de harde schijf uitschakelen zijn niet altijd even gezond voor de harde schijf. Denk er aan: ook harde-schijven moeten koel blijven!

Enig inzicht in de 'gezondheid' en 'werkomstandigheden' van de harde schijf kan men verkrijgen met programmaatjes als "speedfan" of andere SMART monitor programma's. Op die manier kan men een crash meestal wel aanzien komen en tijdig maatregelen treffen.
(Pas op voor misleidende links op download pagina's voor gratis programma's en voor overbodige en vaak hinderlijke extra's die tijdens het installatieproces opgedrongen worden!)

=============================================
Denk er aan dat een harde schijf die niet gebruikt wordt langzamerhand zijn gegevens verliest.
Externe schijven die als back-up gebruikt worden af en toe weer een dagje aan de PC hangen voorkomt deze problemen meestal.
=============================================

Het is een goede gewoonte om uw data niet op de schijf op te slaan, die door uw besturingssysteem gebruikt wordt. Problemen met de harde schijf ontstaan meestal op de schijf waarop het besturingssysteem geïnstalleerd is.
Het voorgaande houdt in dat er minstens twee verschillende harde schijven in de kast van uw PC dienen te zitten.
Denk er om dat een gepartitioneerde harde schijf, dat is een schijf die in meerdere delen opgesplitst is, door de meeste besturingssystemen als meerdere harde schijven gezien wordt, maar dat dus niet zijn. Met bijv. Speedfan of in de Windows Device Manager (Apparaat beheer) onder de rubriek 'diskdrives' (Schijfstations) kan men wel zien hoeveel schijven er werkelijk in uw systeem gemonteerd zijn.

Heeft U slechts één harde schijf in uw systeem, zorg dan, als het even kan, dat de gebruikersbestanden en gegevens in een ander partitie staan dan het besturingssysteem en maak dan dagelijks of minstens na elk serieus gebruik, een back-up van die partitie op een externe Harde schijf.
(Het verplaatsen van gegevensbestanden naar een andere partitie of schijf staat onder meer HIER beschreven.)
Sluit alleen tijdens het maken van de Back-up de externe harde schijf aan op de computer en haal alle verbindingen, ook die met het lichtnet, los zodra het back-up proces (voor die dag) afgesloten is. (Bliksem inslag en andere spanningspieken!)
Dit lijkt een veilig systeem. Bij een serieuze crash blijft de schade beperkt tot het verlies van het werk van één dag.
Het grootste gevaar schuilt erin dat sommige mensen de neiging hebben nalatig te worden en niet meer dagelijks een back-up zullen maken.
Een tweede gevaar schuilt in het verlies van de ene dag werk: daarin kan juist iets HEEL belangrijks zitten.

Met twee harde schijven in de kast is de kans dat de gegevensbestanden op de tweede schijf verloren raken aanmerkelijk kleiner, maar de kans is er nog steeds!
Ook dan doet men er goed aan om op regelmatige tijden een back-up op een externe harde-schijf te maken.

Zelfs met een goede back-up kunnen, bijvoorbeeld bij brand, alle bewaarde gegevens verloren gaan. Opslag op een geheel andere locatie dan het eigen huis is dan het enige. Zijn uw gegevensbestanden niet al te groot dan kunt U online opslag (een cloud) als derde schijf overwegen. Anders zult U een tweede externe harde schijf in gebruik moeten nemen. Na het maken van een back-up neemt U de nieuwe back-up mee naar de andere locatie, waarna U de harde schijf die daar is weer mee naar huis neemt voor een nieuwe back-up.
U zit nu dus op een totaal van vier verschillende harde schijven twee extern, twee intern. Ik kan me voorstellen dat U dat te veel vindt, maar het maakt wel dat uw bestanden ECHT veilig zijn.
Gebruikt U externe harde schijven als uitbreiding van uw opslag, dan moeten ook daarvan back-up's gemaakt worden.

Voor het maken van back-ups zijn diverse gratis programma's op internet te vinden. ( SyncBackFree is misschien niet de meest simpele, maar wel eentje met erg veel mogelijkheden.)
Men moet er daarbij dus opletten dat deze programma's niet comprimeren, maar gewoon een kopie van de dataschijf maken, zodat men eventueel gewoon met kopiëren en plakken enkele of meerdere bestanden terug kan zetten. (Handig als je per ongeluk toch iets echt gewist hebt.)
(Vooral als men back-ups langdurig bewaart, kan het voorkomen dat het programma waarmee de back-up gemaakt is, verouderd is en niet meer werkt. Gecomprimeerde back-ups zijn dan waardeloos geworden. Bovendien heeft het comprimeren van JPG bestanden, wat de meeste foto's zijn, geen zin.)
(Ongecomprimeerde back-up's van gegevensbestanden zijn gewoon te controleren door er door heen te bladeren en ze te openen, zoals op de gewone schijf.)

=============================================

Het veiligstellen van de gegevensbestanden is een geheel ander hoofdstuk, dan het veiligstellen van het besturingssysteem en de instellingen. Het veiligstellen van het besturingssysteem en al zijn instellingen heeft als voordeel dat men na vervanging van de harde schijf, of na een het wissen van het beschadigde besturingssysteem, niet alles moeizaam opnieuw hoeft te installeren. Ook heeft men dan een back-up van persoonlijke bestanden die binnen het besturingssysteem opgeslagen worden. (Helaas komt dat ondermeer onder Windows nog veel te veel voor.)

De meest betrouwbare methode voor het kopiëren van systeembestanden is die waarbij het programma vanaf CD draait. Een bekend programma is CloneZilla dat op de meeste Live-CD's (straks meer daarover) dan ook aanwezig is. Het maakt een afspiegeling (een 'image') van de bestanden op de systeemschijf, welke, indien nodig, met het zelfde programma 'terug'gezet kan worden.
Dit soort programma's zijn echter meestal niet iets voor beginners!

Gelukkig zijn er ook programma's die wat makkelijker werken. Sommigen zijn zelfs onderdeel van het besturingssysteem, zoals bijv. bij Windows. Men beweert echter dat deze programma's voor het maken van een 'image' minder betrouwbaar zijn. Niets let U echter om met een tweede programma een tweede image te maken en beiden te bewaren.
Images van het besturingssysteem zijn gelukkig niet zo erg groot (40Gb). Ze zijn meestal gecomprimeerd.

Sommige van deze programma's bieden een groot gebruiksgemak en de mogelijkheid diverse soorten back-up's of images te maken. Een dergelijk programma is bijv. AoMei Backupper.

Dit soort programma's bieden bijna altijd de mogelijkheid een CD te branden van waar af een herstelprocedure gestart kan worden. Een dergelijke herstel-CD is vaak de enige mogelijkheid om de gemaakte 'image' te gebruiken wanneer het besturingssysteem niet meer normaal wil starten.

Aangezien het, tenzij computers uw hobby zijn, niet raadzaam is om voor de lol maar eens te gaan testen of een gemaakte image werkelijk werkt, verdient het aanbeveling meerdere keren per jaar een nieuwe 'image' van het besturingssysteem te maken en de laatste exemplaren te bewaren. Dan weet U tenminste zeker dat alles een beetje bij de tijd is.
Of uw systeem back-up werkelijk werkt, weet U pas zeker als U hem echt gebruikt. (Laten we hopen dat het nooit nodig is.)

Back-up's zijn het ENIGE redmiddel bij een mechanisch defect aan uw harde schijf.
(Alhoewel; er zijn laboratoria waarin waarin men defecte schijven kan lezen. Het is echter wel een zeer dure oplossing!)
=============================================

Zodra men merkt dat er iets met de harde schijf aan de hand is, vooral als dat door een virus lijkt te komen, doet men er goed aan de computer zo snel mogelijk op de normale manier af te sluiten. Ook wanneer men grote aantallen bestanden per ongeluk gewist of kwijtgeraakt is, doet men er goed aan de computer zo snel mogelijk uit te zetten.
In een noodgeval kan men zelfs de computer beter geforceerd uitzetten (uitknop ingedrukt houden of de stekker er uit) dan de PC of het virus zijn gang laten gaan.....
Daarna kan men met behulp van de programma's op een Live-CD trachten de bestanden waar geen back-up van gemaakt is veilig te stellen of gewiste bestanden te herstellen.
In veel gevallen lukt dit ook!
Let op: een dergelijke Live-CD is niet het zelfde als een herstel-CD!

Voordat men in dit soort situaties terecht komt, moet men eigenlijk al zijn voorzorgen getroffen hebben.
  • Sla gegevensbestanden en back-ups niet gecomprimeerd op en vermijdt exotische bestandsformaten.
    Hiermee voorkomt men dat bij het wegvallen van een bepaald programma (na een update, bij het gebruik van een live-cd, na het vervallen van een licentie, bij het wijzigen van het besturingssysteem, e.d.), bestanden waarmee helemaal niets mis is, niet meer gelezen kunnen worden. (Ook een kleine beschadiging van het gecomprimeerde bestand maakt alle daarin opgeslagen bestanden veelal onleesbaar, terwijl er bij afzonderlijk opgeslagen bestanden dan meestal slechts een paar bestanden onleesbaar zijn.)
  • Zorg dat je een bootable-disk, een startschijf, een Live-cd hebt.
    CD's als Parted Magic, Knoppix en Hiren's boot-CD zijn tamelijk populair.
  • Zorg dat U weet hoe U de 'boot'-volgorde van uw computer kunt veranderen of laat deze, indien hij niet goed staat (DVD-speler eerst) wijzigen.
Indien uw kennis van het Engels en/of van computers beperkt is, ga dan niet zelf aan de slag, maar zorg dan dat U 'deskundige hulp' kunt krijgen. Woont uw hulp ver weg dan kan er met behulp van programma's als TeamViewer hulp-op-afstand geboden worden. Oefen vooraf wel in het opzetten van een dergelijke verbinding!
Raak niet in paniek en ga niet van alles uitproberen!
Ook het gebruik van 'systeem-herstel' kan men beter uitstellen totdat men zeker weet dat alle belangrijke bestanden, voor zover mogelijk, veilig gesteld zijn.
Als de harde schijf nog draaide toen U de PC uitzette, is de kans groot dat de schade beperkt blijft.

=============================================

De Live-CD biedt meestal een uitgebreid scala aan programma's waarmee gewerkt kan worden.
De belangrijkste is een bestandsbeheer (een soort Windows verkenner) waarmee U bestanden kunt verplaatsen en kopiëren. Het biedt dus de mogelijkheid onbeschadigde bestanden alsnog veilig te stellen.
Als tweede moet de Browser (vaak Firefox) genoemd worden. Hiermee kunt U op internet informatie en handleidingen over het gebruik van de Live-CD vinden, fora afspeuren naar oplossingen voor uw probleem, uw web-mail afwerken (indien U dat heeft), bankzaken afhandelen, enz. enz..
Verder zijn er dan nog vaak bestanden aanwezig waarmee men gewiste bestanden terug kan halen, vergeten Windows wachtwoorden kan kraken, harde schijven kan controleren, partitioneren, clonen, enz. enz. Ook aanwezig zijn programma's ter bestrijding van virussen en malware.
De live-CD zelf blijft altijd virus vrij!
De live-CD wordt meestal gedownload in de vorm van een ISO bestand. Vanaf Win7 kan windows hiervan een bootable-CD branden.
Ook zijn er op internet programma's te vinden die ISO bestanden kunnen branden. Hiren's boot-cd wordt geleverd met een dergelijk programma.
Een live-CD gebruikt zijn eigen besturingssysteem en is dus bruikbaar op elke machine.
Dit soort CD's hebben menigmaal redding gebracht.

HET BELANGRIJKSTE IS ECHTER WAT IN HET EERSTE STUKJE STAAT: HOUDT UW HARDE SCHIJF GEZOND!
Ook uw harde schijf vaart wel bij een gezonde voeding!

Aanvullingen en correcties zijn welkom.
Pieter Klein, Amsterdam
Afbeelding
Hoe meer je weet, hoe beter je beseft dat er nog zo veel meer te weten valt....
Plaats reactie